Φατνιακή οστεΐτις (Ξηρό φατνίο)

Πρόκειται για μετεξακτική επιπλοκή, που χαρακτηρίζεται από πόνο αυξανόμενης έντασης στην περιοχή της εξαγωγής αλλά και γύρω από αυτήν. Εμφανίζεται συνήθως τη δεύτερη προς τρίτη μέρα μετά την επέμβαση και η διάρκειά του μπορεί να φτάσει σε ακραίες περιπτώσεις τις 4 εβδομάδες. Ο πόνος συνήθως διαχέεται, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση τον πόνο στην περιοχή του αυτιού μετά από εξαγωγή δοντιού της κάτω γνάθου.
Στο ξηρό φατνίο η λεπτή μεμβράνη, που κανονικά σχηματίζεται κατά την πήξη του αίματος μετά την εξαγωγή, απουσιάζει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απογύμνωση των οστικών τοιχωμάτων που μέχρι πρότινος περιέβαλαν τις ρίζες του δοντιού. Οι εκτεθιμένες αυτές οστικές επιφάνειες ευθύνονται για τον έντονο πόνο.
Στη βιβλιογραφία, η συχνότητα εμφάνισης ξηρού φατνίου ποικίλλει. Αναφέρονται τιμές επίπτωσης από 2% μέχρι 60%, ανάλογα με τα διαγνωστικά κριτήρια και το στατιστικό δείγμα. Στην Ευρώπη, η συχνότητα κυμαίνεται γύρω στο 20-25%.

Προδιαθεσικοί παράγοντες:

• Εξαγωγές δοντιών της κάτω γνάθου, ιδιαίτερα εγκλείστων.
• Τραυματικές και εργώδεις εξαγωγές.
• Γυναικείο φύλο, ιδιαίτερα αν λαμβάνονται αντισυλληπτικά.
• Κακή στοματική υγιεινή.
• Φλεγμονές του στοματικού βλεννογόνου.
• Κάπνισμα.
• Αυξημένη οστική πυκνότητα, γενικευμένη ή τοπική.
• Ιστορικό ξηρού φατνίου μετά από προηγούμενες εξαγωγές.

Πρόληψη:

• Λήψη ιστορικού και αξιολόγηση παραγόντων κινδύνου.
• Αντιμετώπιση περιοδοντικών φλεγμονών πριν την εξαγωγή.
• Προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών σε περιπτώσεις δύσκολων εξαγωγών, ασθενών με ελαττωμένη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, ιστορικού πρόσφατης περιστεφανίτιδας ή ελκονεκρωτικής ουλίτιδας.
• Περιορισμός του καπνίσματος πριν και μετά την εξαγωγή.
• Σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά, καλό είναι η εξαγωγή να γίνεται μεταξύ 23ης και 28ης ημέρας του κύκλου.
• Αποφυγή έντονων στοματικών πλύσεων για το πρώτο 24ωρο μετά την εξαγωγή. Ήπιο βούρτσισμα τις πρώτες μέρες στην περιοχή της εξαγωγής.

Αντιμετώπιση:

• Αναλγητικά
• Επίσκεψη στον οδοντίατρο για τοποθέτηση αναλγητικού σκευάσματος εντός του φατνίου, αφού πρώτα καθαριστεί προσεκτικά, ώστε να αφαιρεθούν τυχόν υπολείμματα τροφών και προϊόντα νέκρωσης ιστών.